Długi mieszkaniowe po rozwodzie – kto i jak odpowiada !
Kiedy powierzacie mi Państwo prowadzenie spraw o rozwód poza pytaniami natury procesowej dość często pada pytanie o skutki jakie rozwód wywołuje w sferze odpowiedzialności za długi. A mianowicie, kto i w jakim zakresie odpowiada za długi, ewentualnie czy ten z małżonków, który pozostaje w domu lub mieszkaniu, na które zaciągnięty był wspólny kredyt dalej sam spłaca zobowiązania chociażby wobec banku. Na te i inne pytania odpowiem w dalszej części niniejszego wpisu.
Solidarna odpowiedzialność
Zacząć należy od wyjaśnienia, czym jest solidarna odpowiedzialność w ujęciu prawnym. Otóż termin ten oznacza, że wierzyciel (np. bank) może żądać spełnienia całego długu od jednego z byłych małżonków bądź od każdego z nich w odpowiedniej części. A zatem wierzyciel ma wybór do kogo skierować swoje roszczenie. Przeważnie będzie żądał spełnienia zobowiązania od tego z byłych małżonków od którego łatwiej mu będzie zaspokoić swoje żądanie. Chodzi w głównej mierze o możliwość egzekucji np. gdy jeden z małżonków jest w lepszym położeniu finansowym lub otrzymuje wyższe wynagrodzenie za pracę albo, gdy w ramach podziału majątku otrzymał dom. Wniosek zatem taki, że byłych małżonków po rozwodzie łączy odpowiedzialność za długi.
Wspólny kredyt a rozwód
Poruszona już kwestia wspólnego zobowiązania kredytowego jest jednym z głównych obszarów, który jest przez Państwa poruszany jeśli chodzi o sprawy rozwodowe. Otóż musicie Państwo wiedzieć, że obowiązek spłaty zobowiązania kredytowego lub pożyczki zaciągniętego podczas małżeństwa nie ustaje wraz z orzeczeniem rozwodu, gdyż stanowi to wspomnianą już solidarną odpowiedzialność za długi a wynikającą ze wspólności ustawowej małżeńskiej.
Dość częstym przypadkiem są sytuacje, gdy małżonkowie uzgadniają sposób spłaty rat kredytu lub pożyczki po rozwodzie a później okazuje się, że istnieje zadłużenie gdyż eksmałżonek nie uiszczał tychże rat. Wówczas instytucja bankowa może wystąpić do drugiego aby ten uiścił raty nie tylko w swojej części ale także i eksmałżonka. Wynika to z faktu, że w czasie wspólności majątkowej zobowiązanie kredytowe zaciągnięte było przez obojga. Jednak, co warto podkreślić, w takiej sytuacji małżonek spłacający kredyt za siebie i eksmałżonka może wystąpić z roszczeniem na drogę sądową, a mianowicie tzw. regresowym (art. 376 § 1 KC). Pozwala ono na wyegzekwowanie od współmałżonka zwrotu części środków przeznaczonych na spłatę wspólnego kredytu czy pożyczki.
Długi a podział majątku
W tym miejscu należy zaznaczyć, że przedmiotem postępowania o podział majątku wspólnego pozostają jedynie aktywa a nie długi. Zatem wyłącznie w toku tego postępowania można domagać się rozliczenia między współmałżonkami wydatków poczynionych na spłatę kredytu.
Cesja długu na byłego małżonka
Aby uniknąć opisanych powyższych zawirowań istnieje też możliwość przepisania długu na jednego ze współmałżonków (tzw. cesja). Warunkiem jest jednak konsensus w tej materii, czyli obopólna zgoda oraz co kluczowe eksmałżonek przejmujący dług musi posiadać zdolność kredytową. Nie można również pominąć faktu, że na taki zabieg potrzebne będzie zielone światło ze strony banku (zgoda).
Kredyt jednego z małżonków, kto spłaca?
Pojawiają się również sytuacje, kiedy nie będzie konieczności spłaty zadłużenia współmałżonka po rozwodzie. Otóż taki stan rzeczy zachodzić będzie kiedy kredyt: był osobistym zobowiązaniem jednej ze stron, został zawarty przed zawarciem związku małżeńskiego lub gdy został zawarty bez zgody byłego małżonka.
Rozliczenia długów po ustaniu wspólności majątkowej
Dotychczas sądy niejednolicie podchodziły do kwestii rozliczeń długów pomiędzy byłymi małżonkami. Dużo zmienia a zarazem porządkuje tę problematykę uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2022 r. wydana w sprawie III CZP 111/22. Otóż w skrócie Sąd uznał, że po rozwodzie byli małżonkowie długi mieszkaniowe dzielą na pół. W rozpatrywanej sprawie sporne było kto i w jakiej wysokości ponosi odpowiedzialność za długi (należności) wobec Wspólnoty Mieszkaniowej (czynsz, podatek od nieruchomości itd.) po ustaniu wspólności majątkowej. Często przecież po rozwodzie jedno z małżonków pozostaje w niegdyś wspólnym mieszkaniu a drugie je opuszcza. Wówczas małżonek opuszczający lokal uznaje, że wszelkie ciężary i wydatki pokrywa eksmałżonek skoro nadal zamieszkuje i użytkuje lokal. Wskazana uchwała Sądu Najwyższego przesądziła wprost w jaki sposób ta odpowiedzialność jest rozkładana.
W takiej oto sytuacji, wierzyciel tj. Wspólnota Mieszkaniowa może dochodzić swoich należności od wszystkich dłużników, w tym od obojga małżonków po rozwodzie.
Zapraszam do kontaktu z Kancelarią adwokacką w Konstancinie – Jeziornie. Rozumiem jak stresujące i trudne są tego typu sprawy, dlatego oferuję profesjonalne i sprawne wsparcie prawne.
Jakub Siwczyk
adwokat
