Wraz z uzyskaniem prawomocnego wyroku orzekającego rozwód małżonków do uregulowania pozostaje kilka kluczowych kwestii majątkowych. Jedną z nich jest mieszkanie obojga małżonków, które dotychczas zajmowali.
Jaki zatem los w świetle prawa czeka Państwa wspólne mieszkanie. O tym poniżej w artykule.
Podział mieszkania po rozwodzie !
Pierwszorzędną kwestią będzie to, czy mieszkanie zakupione zostało w trakcie trwania małżeństwa czy też przed. Otóż w sytuacji, gdy mieszkanie zostało zakupione w trakcie małżeństwa, to co do zasady będzie należało do majątku wspólnego małżonków. Zatem wobec uzyskania rozwodu będzie podlegało ono podziałowi. Dotyczy to także całego wyposażenia mieszkania.
Z kolei zaś w przypadku mieszkania, które małżonek nabył jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego bądź na drodze darowizny, spadku czy zapisu. Wówczas taki lokal nie będzie podlegał podziałowi. Podobnie jak mieszkanie, które wprawdzie małżonek nabył już po ślubie, ale środki na jego zakup w całości pochodziły z majątku osobistego.
Wspólne zamieszkiwanie przez rozwodników, jak dokonać podziału ?
Często zdarza się tak, że małżonkowie nawet po uzyskaniu rozwodu nadal wspólnie zamieszkują z różnych przyczyn jak chociażby brak innego lokalu, brak środków na najem bądź zwykła złośliwość jednego z małżonków. Wiadomo, że każda ze wspomnianych sytuacji nie może trwać w nieskończoność. Trzeba zatem dokonać podziału majątku wspólnego.
Podział majątku wspólnego można przeprowadzić po rozwodzie, a w szczególnych sytuacjach w trakcie postępowania rozwodowego, pod warunkiem,że postępowanie nie zostanie przez to nadmiernie wydłużone. Najczęściej jednak, do podziału wspólnej nieruchomości dochodzi już po zakończeniu sprawy rozwodowej. Kwestia podziału mieszkania po rozwodzie, może zostać rozwiązana na kilka sposobów takich jak: u notariusza lub sądownie, gdy osiągnięcie porozumienia stało się niemożliwe.
Dokonanie podziału mieszkania po rozwodzie u notariusza, jest najszybszym sposobem na pozbycie się wspólnej nieruchomości. Trzeba jednak pamiętać, że przed wizytą u notariusza byli małżonkowie, powinni wspólnie ustalić sposób podziału. Nieruchomość może zostać przyznana osobie nieodpłatnie lub z obowiązkiem spłaty na rzecz jednego z małżonków. Podział ten, pieczętowany jest podpisaniem aktu notarialnego.
Gdy nie jest możliwy polubowny podział mieszkania pozostaje droga sądowa. I tu losy mieszkania mogą być różne. W zależności od tego, czy podział dokonywany jest w odrębnym postępowaniu o podział majątku wspólnego po rozwodzie, czy też już w wyroku rozwodowym, możliwe są różne sposoby podziału mieszkania. Jeśli jest to możliwe, dokonuje się fizycznego podziału mieszkania między małżonków (wydziela się dwa odrębne niezależne lokale, dzieli się dom z uwzględnieniem prawa budowlanego). Praktyka pokazuje jednak, że jest to trudne do wykonania i najczęściej rozważane są kolejne dwie opcje podziału. A mianowicie nieruchomość może zostać:
- przyznana jednemu z małżonków (drugi małżonek spłaca pierwszego);
- sprzedaż nieruchomości i podział uzyskanej kwoty proporcjonalnie do posiadanych udziałów. Sprzedaż następuje poprzez licytację publiczną (komorniczą). Trzeba jednak pamiętać, że jest to najmniej efektywny ekonomicznie sposób podziału chociażby ze względu na dość wysokie koszty komornicze.
Sąd decydując o sposobie podziału mieszkania po rozwodzie bierze pod uwagę między innymi: sytuację finansową małżonków, możliwość dokonania spłat na rzecz drugiej osoby, kwestię opieki nad małoletnimi, oraz wolę samych zainteresowanych.
Należy pamiętać też, że rozstrzygnięcie o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania po rozwodzie dotyczy każdego mieszkania znajdującego się we władaniu obojga małżonków. Bez znaczenia pozostaje tytuł prawny do lokalu. Oznacza to, że orzeczenie to może również dotyczyć mieszkania stanowiącego składnik majątku osobistego jednego z małżonków. Pamiętać należy, że sąd rozstrzyga o sposobie korzystania z mieszkania a nie rozstrzyga o prawie do mieszkania. Najkrócej rzecz ujmując w wyniku tego orzeczenia nie zachodzą żadne zmiany w zakresie praw właścicielskich do mieszkania.
Orzeczenie o sposobie korzystania z mieszkania
Trzeba pamiętać, że jeśli mieszkanie jest własnością wyłącznie jednego z małżonków, nie oznacza automatycznie tego, że drugi małżonek musi opuścić mieszkanie. Sąd przy orzekaniu rozwodu obligatoryjnie decyduje o sposobie korzystania małżonków z mieszkania po rozwodzie do chwili, aż jedno z nich się wyprowadzi (art. 58 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).
Występują jednak przypadki kiedy sąd może odstąpić od uregulowania kwestii korzystania z mieszkania w orzeczeniu. Będzie miało to miejsce gdy:
a) małżonkowie zgodnie wniosą o nierozstrzyganie tej kwestii przez sąd;
b) małżonkowie nie zamieszkują wspólnie.
Korzystanie z mieszkania przed uzyskaniem rozwodu
Z ustaleniem kwestii korzystania z mieszkania nie trzeba czekać aż do rozwodu. Otóż, sąd może tego dokonać w trybie zabezpieczenia mającego miejsce w toku procesu. Jedyne co trzeba zrobić to złożyć stosowny wniosek.
Eksmisja jednego z małżonków
W wyjątkowych przypadkach zachodzi możliwość eksmisji jednego z byłych małżonków, jeśli mieszkanie stanowi własność drugiego bądź wspólną. Taka możliwość zajdzie, gdy jeden z małżonków swoim rażąco nagminnym postępowaniem sprawia, że wspólna egzystencja jest niemożliwa. Wówczas sąd na wniosek drugiego z małżonków może orzec eksmisję w wyroku rozwodowym. Przykładami takich zachowań mogą być:
-
- nadużywanie alkoholu,
-
- wszczynanie awantur,
-
- stosowanie przemocy wobec domowników.
Aby doszło do eksmisji w wyroku rozwodowym warunkiem koniecznym jest zebranie dobrego materiału dowodowego (np. nagrania, zeznania świadków, niebieska karta etc.), bowiem same oświadczenia domowników nie będą dla sądu wystarczające.
Trzeba pamiętać jednak przy tym, że nie można eksmitować nawet rażąco nagminnie zachowującego się małżonka względem drugiego, jeśli to on jest wyłącznym właścicielem mieszkania (tzn. mieszkanie stanowi jego odrębny składnik majątku lub tylko jemu przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu).
Sprzedaż mieszkania po rozwodzie
Często byli małżonkowie zastanawiają się, czy mogą sprzedać mieszkanie „na wolnym rynku” i podzielić się pieniędzmi. Jak najbardziej, mogą oni ustalić cenę mieszkania, lub prowadzić negocjacje i w ten sposób rozstrzygnąć problem mieszkania po uzyskaniu rozwodu.
Opłaty za mieszkanie po rozwodzie – jak je rozliczyć ?
Dość częstym zjawiskiem jest, że małżonek który się wyprowadził pozostaje w przekonaniu, że nie musi dokładać się do kosztów utrzymania mieszkania zajmowanego przez drugiego. Nic bardziej mylnego.
Otóż, małżonek opuszczający lokal w dalszym ciągu pozostaje jego współwłaścicielem a z tym wiąże się obowiązek uiszczania opłat (w odpowiedniej części). Dotyczy to jednakże wyłącznie tych świadczeń, które są niezależne od ilości zamieszkujących w lokalu osób, takich jak czynsz czy podatek od nieruchomości.
Adwokat rozwodowy w Konstancinie – Jeziornej. Zapraszam do kontaktu
Sprawy rozwodowe, czy o podział majątku wspólnego bywają przede wszystkim bardzo emocjonujące. Wówczas trudno skupić się na kwestiach prawnych a każdy szczegół w tego typu sprawach ma kolosalne znaczenie. Dlatego warto wtedy zasięgnąć porady u adwokata rozwodowego mającego widzę, odpowiednie wyczucie i rozeznanie. Jeśli rozważasz rozwód lub chcesz dokonać podziału majątku ale gubisz się w zawiłościach prawa bądź zwyczajnie nie masz na to siły, służę Ci pomocą.
Zapraszam do kontaktu z Kancelarią adwokacką w Konstancinie – Jeziornej. Rozumiem jak stresujące i trudne są tego typu sprawy, dlatego oferuję profesjonalne i sprawne wsparcie prawne.
Jakub Siwczyk
adwokat
